Układ częściowy w postępowaniu restrukturyzacyjnym – kiedy warto?

Dla kogo układ częściowy?

Mylili się Ci, którzy wskazywali, że przepisy dotyczące układów częściowych będą martwe, a instytucja skazana na niepowodzenie. Okazało się, że układy częściowe są wykorzystywane nie tylko w odniesieniu do określonych grup wierzycieli, np. wierzycieli publicznoprawnych, Obligatariuszy czy wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo, ale również mogą stanowić element zaplanowanej strategii w przypadku pewnych niepowodzeń w toczącym się postępowaniu sanacyjnym.

Ustawodawca wskazał wprost, że dłużnik może złożyć propozycje układowe dotyczące jedynie niektórych zobowiązań, których restrukturyzacja ma zasadniczy wpływ na dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa dłużnika. Sformułowanie to celowo składa się pojęć niedookreślonych, tak, aby dłużnik miał pewną swobodę w typowaniu zobowiązań, które będą objęte układem częściowym. Swoboda nie oznacza jednak całkowitej dowolności, bo wyodrębnienie wierzycieli ma odbywać się w oparciu o obiektywne, jednoznaczne i uzasadnione ekonomicznie kryteria. Co do zasady nie można wybrać sobie najbardziej agresywnych spośród wszystkich wierzycieli, którzy poskładali już wnioski o ogłoszenie upadłości, nie mając przy tym na uwadze rodzaju wierzytelności, jej wartości, zabezpieczenia rzeczowego, relacji z samym wierzycielem.

Należy również pamiętać, że układ częściowy może zostać przyjęty i zatwierdzony wyłącznie w postępowaniu o zatwierdzenie układu albo przyśpieszonym postępowaniu układowych. W praktyce, z uwagi na pewne istotne aspekty, których nie będę poruszać w tym opracowaniu, należy w zdecydowanej większości przypadków wybrać przyśpieszone postępowanie układowe. Nie jest również właściwe podejście, że rozmowy z wierzycielami zostaną podjęte po otwarciu postępowania i zawiadomieniach wysłanych przed nadzorcę. Jeżeli dłużnikowi zależy na przyjęciu i zatwierdzeniu układu w przyśpieszonym postępowaniu układowym te rozmowy należy podjąć najszybciej, jak to jest tylko możliwe.

Zwraca uwagę również rozwiązanie z art. 181 prawa restrukturyzacyjnego, który może stanowić remedium na znaczny opór, który spotykany jest u wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo, którzy w ramach postępowania (najczęściej sanacyjnego) nie wyrażają zgody na objęcie ich wierzytelności układem. Wierzyciel zabezpieczony rzeczowo chce prowadzić egzekucję z majątku dłużnika, będącego przedmiotem zabezpieczenia, nie interesuje go możliwość zaspokojenia z zysku dłużnika po 5 latach. W praktyce ta grupa jest najbardziej zdeterminowana do tego, aby postępowanie restrukturyzacyjnego (a w tym przypadku sanacyjne) się nie toczyło.

W praktyce dłużnik powinien przemyśleć nie tylko jaki rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego wybierze, ale również czy bardziej zasadny w okolicznościach danej sprawy nie jest układ częściowy z określoną grupą wierzycieli.